Για τη μελέτη της ενιαίας ιστορίας μιας διαλέκτου προσφέρεται ιδιαίτερα η κυπριακή διάλεκτος, καθώς η αρχαία της μορφή παραδίδεται με αρκετές έστω και σύντομες επιγραφές, ενώ για τη μεσαιωνική της περίοδο έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερα του ενός κείμενα. Ακόμη η Κυπριακή διατήρησε τον δικό της προσωπικό χαρακτήρα, καθώς δεν αναμίχθηκε με άλλες νεοελληνικές διαλέκτους σε νεώτερη περίοδο, εφόσον τα κοινά της γνωρίσματα με τα δωδεκανησιακά ιδιώματα φαίνεται να είναι πολύ πιο παλιά από τους μεσαιωνικούς χρόνους, ενώ η λεξικολογική ιδίως σύγκλιση και άλλα χαρακτηριστικά της κοινά με τις νεοελληνικές διαλέκτους της Μ. Ασίας πρέπει να είναι ακόμα πιο παλιά